«حسن روحانی هنوز تصمیم قطعی برای کاندیداتوری نگرفته است»؛ محمدعلی نجفی، مشاور رئیس جمهور در گفت‌و‌گو با تسنیم گفته است. اما امروز با اعلام ریاست علی جنّتی بر ستاد انتخاباتی روحانی، آب پاکی روی دست همه ریخته شد. روحانی کاندیدای ریاست جمهوری خواهد شد. وضعیت او اما چندان هم مناسب نیست. دوستان او در بخش‌های مختلف هر روز اخباری از آرای منفی به دست آمده از نتیجه‌ی نظرسنجی‌ها می‌بینند. روزنامه‌های اصلاح‌طلب نیز گویا تردیدشان نسبت به روحانی روز به روز جدی‌تر می‌شود؛ به ویژه پس از اعلام حضور سید ابراهیم رئیسی در انتخابات. این تردید از آن جا پیداست که هیچ کدام از نشریات و روزنامه‌های اصلاح‌طلب -که تلویحا حامی دولت نیز به شمار می‌آیند- از نقاط ضعف روحانی نه تنها دفاع نمی‌کنند بلکه در گفت‌و‌گوهای گوناگون به دنبال برجسته کردن نقاط ضعف دولت یازدهم به ویژه در زمینه ی اقتصاد و معیشت هستند. آن‌ها البته یک تناقض هم دارند؛ با وجود عدم اطمینان به رأی‌آوری روحانی، او را از همین حالا پیروز قطعی میدان انتخابات دانسته و هر رقیبی که در مقابل او قرار بگیرد را نیز تندرو نام می‌گذارند!

مناظره و روحانی؛ بازی دو سر باخت!

چندی پیش اخباری مبنی بر عدم حضور روحانی در مناظره‌های انتخاباتی به دلیل ضد دولت بودن مجریان مناظره از سوی حسام الدین آشنا، مشاور رسانه‌ای رئیس‌جمهور منتشر شد. دیروز (۱۹ فروردین) اما محمود واعظی سخنان آشنا را این گونه تفسیر کرد که منظور ما از قبول نداشتن مناظره، مناظره‌هایی است که دولت در آن نقد می‌شود وگرنه دولت روحانی به دنبال شفافیت است: «صدا و سیما دو نفر را به تشخیص خود دعوت و بین آنها تقسیم کار می‌کند که یکی موافق و یکی مخالف دولت صحبت کند؛ در حالیکه نماینده دولت در این برنامه حضور ندارد. ما این مناظره‌های ساختگی را قبول نداریم اما درباره اینکه نمایندگان رسمی نامزدها مناظره کنند کسی مخالفت ندارد.» صحبت های واعظی البته به معنای تایید حضور روحانی در مناظره ها نیست.

یک عضو شورای مشورتی اصلاح طلبان اما در نقطه ی مقابل دیدگاه حسام الدین آشنا، روحانی را متبحر در فن جدل و مناظره و دارای اطلاعاتی کامل، مستند، شفاف و رازهای ناگفته‌ای درباره‌ی وضعیت کشور می‌داند که اگر تمامی این‌ها را در مناظرات به کار بگیرد پیروز میدان مناظره است و حریف ندارد: «آقای روحانی باید برخی واقعیت‌ها را که در ۴ سال گذشته به هر دلیلی محفوظ نگه داشته و بیان نکرده است برای افکار عمومی سنتی بیان کند و آمار و اطلاعاتی در زمینه اقتصادی که ممکن است رقبا با استناد به آنها بخشی از افکار عمومی را تحت‌تاثیر قرار دهند به گونه‌ای ارائه دهد که مقهور این مسائل قرار نگیرد.»

شرکت کردن یا عدم شرکت روحانی در مناظره، بازی دو سر باخت است؛ اگر روحانی در مناظره شرکت کند به علت عدم توفیق در تحقق شعارهایی که ارائه کرده، بی‌ثمر ماندن بزرگ‌ترین و مهم‌ترین برنامه‌ی دولت یعنی برجام، عملکرد غیرقابل قبول در حوزه‌ی اقتصاد، برخوردهای نامناسب و توهین‌آمیز با منتقدان دولت و بسیاری موارد دیگر، با پرسش‌های کاندیداهای رقیب روبه‌رو خواهد شد. روحانی در مناظرات سال ۹۲ ثابت کرد ظرفیت روحی، قدرت پاسخ گویی و اقناع و سعه صدر مطلوبی در گفت‌و‌گو و پاسخ به پرسش های دیگران ندارد؛ بنابراین اگر روحانی با پرسش های مهم و اصولی در حوزه های اقتصادی و سیاسی مواجه بشود، قطعا پاسخ های او از هر دری سخنی خواهد بود! از سوی دیگر اگر روحانی با هر دلیل و بهانه ای از شرکت در مناظره خودداری کند – که بسیار دور از نظر است -، پیشاپیش افزایش آرای منفی خود و پیروزی رقیبش را رقم زده است. مردم با بهانه های خاله زنکی امثال حسام الدین آشنا به خوبی ارتباط برقرار نمی کنند و قطعا قضاوت آن ها به این گونه خواهد بود که «رئیس جمهور توانایی دفاع از خود و عملکردش را ندارد» و این پایان ماجرا برای روحانی و کابینه ی فرسوده ی اوست.

دست‌‌هایش!

شیوه‌ی چینش کابینه و انتخاب وزیر توسط روحانی یک لطیفه‌ی بسیار شیرین است؛ آن گونه که وزیر اطلاعات در یک مصاحبه‌ی تلویزیونی در شبکه‌ی استانی اصفهان بیان کرده است، روحانی صرفا به دلیل سیادت، به علوی پیشنهاد وزارت را داده است. قابل بیان نیست که یکی از مهم ترین حوزه‌های مدیریتی هر کشوری، حوزه‌ی امنیت ملی و اطلاعات است؛ روحانی در چهار سال نخست ریاست خود باید طوری عمل می‌کرد که کمترین انتقادها را در حوزه‌هایی که در آن‌ها شعار داده بود داشته باشد، اما شیوه‌ی او برای انتخاب وزیر یکی از مهم‌ترین وزارت‌خانه‌های دولت چنین بوده است؛ حال چگونه می‌توان امید داشت که در چهار سال دوم احتمالی ریاستش بر قوه‌ی مجریه، فاتحه‌ی دستگاه‌های اجرایی خوانده نشود؟

اصلاح طلبان و حامیان دولت و آن ها که در مسائل سیاسی باری به هر جهت حرکت کرده و چشم بسته ثنای دولت را گفته و می‌گویند و خواهند گفت، به خوبی می‌دانند که غالب مردم کاری با شعارهای دولت فعلی ندارند؛ اینکه برجام ابر است یا آفتاب تابان و اینکه اگر ما نبودیم مردم در بدبختی جنگ فرو می‌رفتند و اقتصاد کشور ونزوئلایی می‌شد و إلی آخر این ماجراها، اساسا هیچ جایگاهی در نظر و دیدگاه مردم ندارد. این ادعاها هم که تورم تک رقمی است و از رکود عبور کرده‌ایم و رشد اقتصادی‌مان هر سال بالاتر از حد انتظار است و تراز تجاری هر سال مثبت است، برای غالب مردم ارزش چندانی ندارد. مردم فقط به جیب خود نگاه می‌کنند؛ اگر قدرت خرید مردم کاهش داشته باشد، تورم اگر صفر هم باشد هیچ تأثیری در تغییر نگاه مردم به دولت و عملکرد آن نخواهد داشت. بنابراین پیش از هر چیز، باید بررسی کرد که شعارها و ادعاها و برنامه‌های پوچ و بدون فایده‌ای که در این ۴ سال بیان شد، تا چه حد از واقعیت در زندگی مردم جاری و ساری است؟ دست‌های روحانی در انتخابات پیش‌روی کاملا خالی است!

چگونه می‌توان رئیس‌جمهور شد؟

مهم‌ترین وعده‌ی روحانی در سال ۹۲، گشایش اقتصادی به واسطه‌ی حل مسائل هسته‌ای و ارتباط با جهان(!) بود که امروز پس از گذشت ۴ سال کوچک‌ترین پاسخی نیز از این رویه و برنامه‌ی خود نگرفته است. اگر روحانی با لطایف‌الحیل پیروز انتخابات ۹۶ و رئیس دولت دوازدهم باشد، چه کاری می‌تواند انجام بدهد؟ آیا می‌تواند چهار سال دیگر با وعده‌ی تحول در آینده، مانع پیشرفت کشور در حوزه‌های اقتصاد و تولید بشود؟

برجام، مهم‌ترین دستاورد روحانی در ۴ سال ریاست جمهوری بوده است. اکنون برجام به بزرگ‌ترین نقطه‌ی ضعف او تبدیل شده و این برای دولت روحانی و رأی آوردن او در انتخابات ۹۶ بسیار سنگین تمام خواهد شد. روحانی برای جلب نظر مردم، دیگر نمی‌تواند وعده ی چرخاندن چرخ زندگی مردم را بدهد! آنچه که گفته بود به هیچ صورتی محقق نشد بلکه سفره‌ی مردم را کوچک و کوچک‌تر کرد. پس روحانی چه کار خواهد کرد؟

روحانی به رأی قشر ضعیف و متوسط جامعه نیاز مبرم دارد؛ او سعی خواهد کرد تا زمان انتخابات، تمام توجه خود را به وضعیت معیشتی قشر ضعیف معطوف کرده و وعده های خود را متوجه آن‌ها نماید. قشر ضعیف و متوسط جامعه به یارانه نیاز دارند؛ هر چند از ابتدا پرداخت آن با روش فعلی اشتباه بوده و هست، اما دولت تا زمانی که مجلس این قانون را اصلاح نکند گریزی از پرداخت آن ندارد. روحانی و مشاورانش از این موضوع به خوبی آگاه هستند؛ بنابراین برای جلب نظر مردم متوسط و ضعیف، ممکن است درباره‌ی یارانه‌ها وعده‌هایی را ارائه کنند. پُر واضح است دولتی که به بزرگ‌ترین شعارش -یعنی راستگویی- عمل نکرد و هر بار که در مقابل مردم قرار گرفت به دروغ‌گویی پرداخت، به هر وعده‌ی دیگری نیز که به مردم بدهد عمل نخواهد کرد. اگر روحانی برای چهار سال بعدی نیز بتواند رأی اعتماد مردم را به خود جلب کند، برای ماندن در قدرت بایستی تغییر کند؛ هم شخصیت او تغییر کند و دست از قلدری در مقابل منتقدین بردارد و هم اینکه به صورت حقیقی برنامه های عملی و کاربردی برای حل مشکلات و بحران های کشور داشته باشد؛ در غیر این صورت او آنقدر محبوب نیست که ۴ سال دیگر بتوان بدون برنامه او را تحمل کرد!